ΧΡΗΣΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΤΗΣ TOSOH ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΛΑΤΟΜΕΙΟΥ ΛΙΤΟΧΩΡΟΥ: ΕΙΝΑΙ ΝΟΜΙΜΗ; (Α’)

Από καιρό παρακολουθούμε τον θόρυβο που έχει προκληθεί γύρω από το θέμα της διάθεσης των αποβλήτων της εταιρείας ΤΟSOH στον χώρο του Λατομείου Λιτοχώρου, προκειμένου να γίνει η αποκατάστασή του με διάφορες φυτοτεχνικές  παρεμβάσεις, π.χ. δενδροφύτευσεις, αναπλάσεις κλπ. Ποιο συγκεκριμένα, η εταιρεία ΤΟSOH κινεί τη διαδικασία σε συμφωνία με τον Δήμο Ολύμπου-Δίου για τη διάθεση των αποβλήτων στο λατομείο Λιτοχώρου προκειμένου  να προχωρήσει η προβλεπόμενη και επιβαλλόμενη από τη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του Λατομείου για περιβαλλοντική αποκατάστασή του με δενδροφύτευση  βάσει μελέτης που έχει συντάξει ομάδα Δασολόγων υπό την εποπτεία του Καθηγητή κ. Αλιφραγκή της Δασολογικής Σχολής του ΑΠΘ.

Στην υπόθεση παρενέβη η Εθελοντική Ομάδα Δράσης Ν.Πιερίας (ΕΟΔνΠ) η οποία απειλεί ότι αν γίνει η διάθεση αποβλήτων, τότε στο Λιτόχωρο θα γίνει ότι έγινε στην Κερατέα, στη Χαλκιδική και στο Κιλκίς. Με υπερβολές, κραυγές και καλυμμένες απειλές οι πρωτεργάτες της Ομάδας προσπαθούν να επιβάλλουν την άποψη τους. Χωρίς καμιά τεκμηρίωση και χρησιμοποιώντας αποσπασματικά και άσχετα, πολλές φορές, στοιχεία, μια επιστολή και τα επιστημονικοπολιτικά επιχειρήματα, ενός χημικού χωρίς καμιά επιστημονική βαρύτητα, χωρίς στοιχεία επιστημονικά (π.χ. νέες χημικές αναλύσεις και προσδιορισμούς κλπ) που να αντικρούουν τα στοιχεία της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, προκάλεσαν - όπως και στην περίπτωση του Ολύμπου - ένα κλίμα υπερβολής και φόβου χωρίς ονοματεπώνυμο, κραυγάζοντας  και στο όνομα του λαού(!) προσπαθούν να επιβάλλουν με το «έτσι θέλω» την άποψή τους.

Με άλλα λόγια, στα θέματα προστασίας του περιβάλλοντος, όπως είναι αυτό της TOSOH - σήμερα ή του Ολύμπου, χθες και αύριο - υπάρχουν δύο σημεία που θα πρέπει να διευκρινιστούν για να γνωρίζει ο κόσμος και να μην αλιεύουν οι επιτήδειοι στην άγνοιά του. Αν δηλαδή η διάθεση και αξιοποίηση των αποβλήτων της TOSOH στην περιβαλλοντική αποκατάσταση του Λατομείου στο Λιτόχωρο είναι νόμιμη, αν τηρήθηκαν οι προβλεπόμενες από τη σχετική, Ελληνική και Ευρωπαϊκή, νομοθεσία διαδικασίες - νομική πλευρά- και αν υπάρχουν επιστημονικά-τεχνικά προβλήματα και πιθανές δυσμενείς επιπτώσεις στο περιβάλλον και πώς μπορούν αυτές να αντιμετωπισθούν.  Στο σημερινό, πρώτο, σημείωμα θα ασχοληθούμε με τη νομιμότητα και την τήρησή της ενώ θα ακολουθήσει και δεύτερο που θα αφορά στο αν υπάρχουν δυσμενείς επιπτώσεις στο περιβάλλον και τρόποι αντιμετώπισής τους.

Τα συγκεκριμένα απόβλητα προκύπτουν ως αποτέλεσμα της επεξεργασίας του μεταλλεύματος ορυκτού Πυρολουσίτης (MnO2), το οποίο η εταιρεία TOSOH, ιαπωνικών συμφερόντων,  επεξεργάζεται φυσικά και ηλεκτρολυτικά στο εργοστάσιό της στη Σίνδο παραλαμβάνοντας  το καθαρό οξείδιο του Μαγγανίου το οποίο χρησιμοποιείται για την παραγωγή μπαταριών. Τα απόβλητο που προκύπτει, απαλλαγμένο σε πολύ μεγάλο βαθμό από το μαγγάνιο,  αποτίθεται καταρχήν μέσα στο προαύλιο του εργοστασίου προκειμένου στη συνέχεια να διατεθεί καταλλήλως.

Η διάθεση και διαχείριση του συγκεκριμένου αποβλήτου προβλέπεται να γίνει με βάση τη νομοθεσία που και αυτή καθορίζεται από τις αρχές της επιστήμης και της τεχνικής και βεβαίως τη  διεθνή εμπειρία και πρακτική. Η υπάρχουσα Ελληνική νομοθεσία είναι σχετικά νέα, έχει θεσμοθετηθεί μετά το 2000 και σε συμμόρφωση της αντίστοιχης Κοινοτικής. Καταρχήν το μαγγάνιο (Mn) απαντάται στην φύση υπό τη μορφή διαφόρων ορυκτών και δεν κατατάσσεται στα τοξικά μέταλλα. Το απόβλητο αυτό με βάση τα αποτελέσματα χημικών και άλλων αναλύσεων π.χ. δοκιμασίες έκπλυσης (leaching tests), που έγιναν σε πιστοποιημένα εργαστήρια του εσωτερικού και του εξωτερικού και τη νομοθεσία, χαρακτηρίζεται ως μη επικίνδυνο (ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΒ) και, ως τέτοιο, μπορεί να αποτεθεί επάνω ή μέσα στο έδαφος και να αξιοποιηθεί διασπέρνοντάς το στο έδαφος προς όφελος της γεωργίας ή του περιβάλλοντος, σύμφωνα με τα ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ IV.A και ΙV.B της σχετικής Υπουργικής Απόφασης  (ΚΥΑ 50910/2727/2003 – ΦΕΚ 1909Β/22-12-2003)και των σχετικών Ευρωπαϊκών κανονισμών (ΕΟΚ 91/689, 2000/532  κλπ).

Η νομοθεσία, επίσης, προβλέπει κατά την διαδικασία της έγκρισης της Μελέτης  Περιβαλλοντικών Όρων, τη φάση της αποστολής του φακέλου σε όλες τις συναρμόδιες  υπηρεσίες (Αρχαιολογίας, Τουρισμού, Δασών, Γεωργίας κλπ) για «τυχόν παρατηρήσεις επί του περιεχομένου του» και τη φάση της διαβούλευσης με το ενδιαφερόμενο κοινό. Κατ’ αυτήν ο φάκελος αποστέλλεται στην Περιφέρεια για να διατυπώσει άποψη και η αντίστοιχη  Αντιπεριφέρεια δημοσιοποιεί  με κάθε πρόσφορο τρόπο π.χ. αναρτήσεις στις έδρες υπηρεσιών, των Δημαρχείων κλπ δημοσίευση σε εφημερίδες τοπικές κλπ ώστε το ενδιαφερόμενο κοινό, ένας ή περισσότεροι πολίτες, σύλλογοι ή οργανώσεις  αυτών αφού λάβουν γνώση του περιεχομένου του φακέλου να  διατυπώσουν προς αυτήν «..εγγράφως τη γνώμη και τις προτάσεις τους, που πρέπει να είναι επαρκώς τεκμηριωμένες..».

Αυτά λένε οι νόμοι και όλα τα παραπάνω έγιναν από ένα μεγάλο αριθμό υπαλλήλων διαφόρων βαθμίδων της Διοίκησης άγνωστων, προφανώς, μεταξύ τους, διαφόρων ειδικοτήτων - Χημικοί, Χημικοί Μηχανικοί, Γεωλόγοι, Βιολόγοι, Περιβαλλοντολόγοι κλπ. -  και που λογικά θα ανήκουν σε όλο το πολιτικό φάσμα. Και προφανώς δεν είναι ούτε όργανα του συστήματος ούτε και διεφθαρμένοι δημόσιοι υπάλληλοι με «ειδικές σχέσεις» με την TOSOH ή τη ΔΕΑΔΟ Α.Ε., εκτός και αν η Εθελοντική Ομάδα Δράσης Ν. Πιερίας έχει τέτοια πληροφόρηση, οπότε το θέμα έχει πια άλλες διαστάσεις.

Και ενώ έγιναν όλα αυτά όπως προβλέπει ο νόμος,  η Εθελοντική Ομάδα Δράσης ν. Πιερίας (ΕΟΔνΠ) αλλά και κάποιοι γύρω από αυτή λοιδορούν τις υπηρεσίες ότι βασίστηκαν «..αποκλειστικά και μόνον στις νόμιμες διαδικασίες.».  Σε τι άλλο έχουν τη δυνατότητα οι υπηρεσίες, οι υπάλληλοι και οι πολιτικοί τους προϊστάμενοι να βασιστούν; Δηλαδή προτείνει η ΕΟΔνΠ οι υπηρεσίες και οι υπάλληλοι να μην εφάρμοζαν  τη νομοθεσία ή να αυθαιρετούσαν απέναντι στον νόμο  αλλά να ικανοποιούσαν τις κραυγές της;   Ή, για να το θέσουμε και αλλιώς, τι θέλει η ΕΟΔνΠ: να εφαρμόζονται ή όχι οι νόμοι; Ή μήπως θεωρούν ότι οι νόμοι είναι έτσι ή αλλιώς «παράνομοι» αφού ψηφίζονται από μια «αστική βουλή» που εφόσον δεν υπακούει στο «δίκιο του εργάτη» θα πρέπει να μην τους τηρούμε και να μην υπακούμε σ’ αυτούς;

Αν στόχος της Εθελοντικής Ομάδας Δράσης Ν. Πιερίας είναι να ξεσηκώνει τον κόσμο, να δημιουργεί ευκαιριακές εντυπώσεις και προβλήματα, να εκμεταλλεύεται τοπικές πολιτικές-κομματικές συγκυρίες, προσωπικές διαφορές, την άγνοια και να προκαλεί φόβο με υπερβολές, ψέματα κλπ., που οδηγούν σε αμφισβήτηση του νόμου, τότε ναι αυτό το πετυχαίνει σε κάποιον βαθμό αλλά αυτό οπωσδήποτε δεν είναι εθελοντισμός και προσφορά. Χρησιμοποιώντας μια ήπια φράση θα το λέγαμε εξυπηρέτηση αλλότριων συμφερόντων και διατεταγμένη υπηρεσία με στόχο οπωσδήποτε όχι την προστασία του περιβάλλοντος.

Πάντως, τελειώνοντας αυτό το πρώτο σημείωμα μου για το θέμα δεν το κρύβω πως μου προκάλεσε αλγεινή εντύπωση που  Βουλευτές της Πιερίας τάχθηκαν, αναφανδόν, εναντίον του project αυτού και επομένως εναντίον της εφαρμογής της σχετικής νομοθεσίας. Όταν, όμως,  οι νομοθέτες είναι εναντίον της νομοθεσίας, τι να περιμένει κανείς από «εθελοντές» με σκοπιμότητες;  Εκτός και αν οι Βουλευτές εγείρουν ερωτήματα σχετικά με σκοπιμότητες από την πλευρά της Κυβέρνησης γύρω από την πιστή εφαρμογή του νόμου ή με σκόπιμες παραλείψεις, κενά κλπ στις ενέργειες της Διοίκησης, οπότε το θέμα αποκτά άλλες διαστάσεις (πολιτικές, ποινικές κλπ) που θα πρέπει να αναδειχθούν τώρα. Αλλιώς, κουβαλούμε νερό στον μύλο του φόβου που προσπαθούν να προκαλέσουν εκείνοι που εμφανίζονται να είναι και εναντίον της μη πιστής εφαρμογής του νόμου αλλά και εναντίον της πιστής εφαρμογής του!!

Αντώνης Ζαρκανέλας

Δρ.Βιολόγος-Περιβαλλοντολόγος

π. Προϊστάμενος Δ/νσης

Προστασίας Περιβάλλοντος

Τ. Νομαρχίας Θεσσαλονίκης

e-mail: zarkanelas@gmail.com