Το Διαδίκτυο μας έκανε χειρότερους ανθρώπους;
Ή μήπως απλώς ανέδειξε αυτό που πράγματι ήμασταν και απλά δε φαινόταν και τόσο;
Δεν μπορούμε να σεβαστούμε τίποτα πια.
Ούτε την αρρώστια ούτε καν το θάνατο.
Ακόμη κι ο πιο μεγάλος αντίπαλος ή εχθρός να πεθάνει, ο πολιτισμένος άνθρωπος οφείλει να δείξει σεβασμό.
Κι αν είναι και μισητός αυτός που πέθανε;
Πώς μπορούμε να τον σεβαστούμε;
Μα τότε φαίνεται ο πολιτισμός μας!
Ο Ιμπραήμ Πασάς μετά την επικράτηση επί των μανιωδώς αντιστεκομένων Ελλήνων, αντρών του Παπαφλέσσα, αναζήτησε το κεφάλι του μεγάλου του εχθρού για να το φιλήσει τιμώντας τον μεγάλο του αντίπαλο.
Κι όταν μιλάμε για τέτοιες μάχες, αντιλαμβανόμαστε ότι αναφερόμαστε σε πραγματικά πολύ μεγάλο μίσος και όχι για βλακείες του τύπου "αριστερά-δεξιά".
Μιλάμε για σφαγές και όλεθρο.
Αλλά ο θάνατος γίνεται σεβαστός από τους μεγάλους.
(τέτοιος ήταν αναμφίβολα και ο Ιμπραήμ, παρότι μας πόνεσε)
Όταν δε γίνεται σεβαστός ο θάνατος, αυτό αποτελεί κηλίδα για την ιστορία ενός ανθρώπου ή ενός λαού.
Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα όλων η σκύλευση του νεκρού Έκτορα, ηγέτη του τρωικού στρατού από τον φοβερό Αχιλλέα.
Ο Έλληνας πολεμιστής, κατειλημμένος από μανία και μίσος, δε σεβάστηκε το μεγάλο του αντίπαλο και περιύβρισε το νεκρό του σώμα.
Αυτό αποτέλεσε ύβρη και επομένως αιτία για να τιμωρηθεί παραδειγματικά από τη Μοίρα (έστω, τους θεούς).
Ολόκληρο, εξάλλου, το αριστούργημα της Αντιγόνης του Σοφοκλή ουσιαστικά βασίζεται στον πανανθρώπινο και διαχρονικό ηθικό νόμο που επιβάλλει το σεβασμό στο νεκρό, ό,τι κι αν έχει κάνει αυτός. (σ.σ. ο Πολυνείκης είχε κινηθεί με στρατό εναντίον της ίδιας του της πατρίδας, της Θήβας).
Κι εμείς σήμερα, το 2017, μετά από τόσους αιώνες πολιτισμού υποτίθεται, αδυνατούμε να τηρήσουμε αυτόν τον βασικό κανόνα των ανθρώπινων κοινωνιών, που μπορούσαν να σεβαστούν ακόμη κι οι πρωτόγονοι.
Ακόμη και τα άγρια ζώα είναι προγραμματισμένα από τη φύση ώστε να σε κυνηγούν για να σε φάνε όσο είσαι ζωντανός. Αλλά, αν πεθάνεις, δε σε πειράζουν. Σε αφήνουν να σε αποκοιμίσει η Γη...
Προχθές πέθανε ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης.
Και πριν καλά-καλά κλείσει το μνήμα του, έχει κατακλυστεί ο -μισός- δημόσιος λόγος από αναθέματα εναντίον του (ο άλλος μισός από αγιογραφίες),
Τα αναθέματα επικαλούνται την αντίδραση στις αγιογραφίες ως κίνητρό τους, λες και δεν είναι φυσιολογικό σε ένα θάνατο να συμβαίνει αυτό.
Σε όποιου ανθρώπου την κηδεία κι αν πάει κανείς, θα ακούσει μόνο τα καλά.
Ε, τι να κάνουμε; Έτσι είναι ο άνθρωπος! Έτσι είναι το σωστό.
Εκείνη την ώρα δεν ταιριάζει να αρχίζεις να υπενθυμίζεις τι... κουμάσι υπήρξε ο αποθανών!
Δεν είναι η ώρα.
Ακόμη κι αν ειπωθεί και καμιά κουβέντα παραπάνω, ε δε χάθηκε κι ο κόσμος!
Στο πλαίσιο του οριστικού αποχαιρετισμού ενός ανθρώπου, εύλογο είναι να ακουστεί και καμιά υπερβολή ή να αποκρυφθεί καμιά αλήθεια.
Ανθρώπινα είναι αυτά.
Όλοι το έχουμε κάνει , όλοι το έχουμε δει να συμβαίνει και όλοι το έχουμε ανεχθεί σε περιστάσεις της προσωπικής μας ζωής.
Ωστόσο, στο δημόσιο λόγο μας έχουμε γίνει απάνθρωποι.
Δε σεβόμαστε τίποτα.
Ούτε τη μοναδική κορυφαία στιγμή της ανθρώπινης ζωής που το ανθρώπινο γένος δεν έχει καταφέρει να τιθασεύσει και κανονικά θα έπρεπε να γονατίζει μπροστά της: το θάνατο.
Και σε κάθε περίπτωση ο διαδικτυακός λόγος των κοινωνικών δικτύων και των ιστολογίων είναι δημόσιος λόγος και γι' αυτό χρειάζεται και λίγη παραπάνω αυτοσυγκράτηση.
Δε γράφουμε εδώ μέσα όσα μπορεί να λέμε στο σπίτι ή στην παρέα μας.
Όχι γιατί θα διαβάσει το blog ή το tweet μου η... Ντόρα και θα στενοχωρηθεί.
Αλλά γιατί όλα μαζί τα σχόλια στο διαδίκτυο (σε Facebook, Twitter, blog κλπ) δημιουργούν μια περιρρέουσα ατμόσφαιρα, η οποία τραυματίζει τους οικείους του εκλιπόντος (από οικογένεια μέχρι υποστηρικτές και φίλους), σε μια στιγμή που δεν είναι η κατάλληλη.
Στη ζωή μπορεί να 'μαστε άνισοι, αλλά στο θάνατο είμαστε ίσοι. Είναι ώρα αυτή για να πάρουμε την "εκδίκησή" μας;
Δε λέω ότι "ο νεκρός δεδικαίωται". Ο θάνατος δεν καθιστά σωστά τα λάθη κανενός.
Απλώς ο νεκρός έχει το "ιερό προνόμιο" να μην... κράζεται όσο ακόμη δεν έχει στεγνώσει το χώμα που τον υποδέχεται!
Τι δηλαδή να στεγνώσει;
Στην περίπτωσή που συζητάμε, το μνήμα είναι ακόμη ανοιχτό!
Και δεν μπορούμε να συγκρατηθούμε, έστω για μερικές ημέρες...;
Θεωρώ επίσης απαράδεκτη ιδιαίτερα τη -διά των φωτο-στιγμιοτύπων- γελοιοποίηση των παιδιών του αποθανόντος. Ακόμη κι αν αυτοί είναι ο Κυριάκος και η Ντόρα (που έχουμε να τους σούρουμε πάρα πολλά), αυτή τη στιγμή αξίζουν το σεβασμό μας ως άνθρωποι που μόλις προχθές έχασαν τον πατέρα τους. Είναι τραγικό να τους γελοιοποιούμε. Είναι δείγμα χαμηλής συναισθηματικής νοημοσύνης και ανωριμότητας.
Ο θάνατος είναι η μοναδική, ανεπανάληπτη και μεγαλειωδέστερη στιγμή του ανθρώπου και εμείς, ως ατελή όντα, οφείλουμε να τον σεβόμαστε και να τον αντιμετωπίζουμε με το δέον δέος.
ΥΓ.1: Δεν υποδύομαι τον τέλειο.
Κι εγώ έχω διαπράξει την καφρίλα της σφοδρής κριτικής έναντι ανθρώπου, που ακόμη δεν έχει θαφτεί καλά-καλά. Και εδώ μέσα, στο blog.
Το θέμα όμως στη ζωή είναι να διορθωνόμαστε από τα λάθη μας και -όσο και όπου μπορούμε- να γινόμαστε καλύτεροι.
Όχι καλύτεροι αριστεροί ή καλύτεροι δεξιοί.
Καλύτεροι άνθρωποι.
ΥΓ.2: Κι εκτός αυτού (που είναι το σημαντικότερο βέβαια), καλό είναι να γίνουμε και πιο ψύχραιμοι στη σκέψη μας,
Όταν αποτιμούμε πρόσωπα και καταστάσεις, να μη στεκόμαστε στο άσπρο-μαύρο ή σε αυτό που μάθαμε να πιστεύουμε.
Καλό είναι να ανοίξουμε το μυαλό μας και να αντιληφθούμε πως στον κόσμο δεν υπάρχουν οι "απόλυτα καλοί" και οι "απόλυτα κακοί".
Και οι καλύτεροι κάνουν ενίοτε λάθη και οι χειρότεροι ενίοτε πράττουν ορθά.
Δεν υπάρχει κανείς που έχει κάνει μόνο σωστά ή μόνο λάθη στη ζωή του.
ΥΓ.3: Μια και το έφερε η κουβέντα, κατά τη γνώμη μου ο Μητσοτάκης υπήρξε ένα πρόσωπο με πολύ μεγάλη διαδρομή και με (θετικά ή αρνητικά- αναλόγως πώς τη βλέπει κανείς) αξιοπρόσεκτη δράση, η οποία όμως καλό είναι να αποτιμηθεί νηφάλια και απαλλαγμένη από τα πάθη της εποχής κατά την οποία συνέβησαν τα γεγονότα.
Σημάδεψε την πορεία της χώρας μας από το 1940 ως τα πρώτα χρόνια της νέας χιλιετίας: σχεδόν 70 χρόνια δηλαδή!
Η δράση του στην Κατοχή, ο ρόλος του στον Εμφύλιο, ο καταλυτικός του ρόλος στα γεγονότα του '65, η πολιτεία του ως αρχηγός της ΝΔ, η σύγκλισή του με ΚΚΕ/ΣΥΝ το '89, τα πεπραγμένα του ως πρωθυπουργός το '90-93, η στάση του στο θέμα της ονομασίας των Σκοπίων, αλλά και οι δημόσιες παρεμβάσεις του έκτοτε αποτελούν στοιχεία μιας κυριολεκτικά πολυτάραχης και υπερπλήρους πολιτικής πορείας, που φυσικά δεν είναι όπως την παρουσιάζουν οι αγιογράφοι των ημερών, αλλά πιθανότατα δεν είναι και ολόκληρη "μαύρη κι άραχνη" όπως υποστηρίζουν οι πολέμιοί του.
Σίγουρα μαζί με τους βασιλείς Παύλο και Κωνσταντίνο Β', τον Γεώργιο Παπανδρέου, τον Ανδρέα Παπανδρέου, τον Χαρίλαο Φλωράκη, τον Γεώργιο Παπαδόπουλο, τον Κωνσταντίνο Καραμανλή αποτελούν τη μεταπολεμική ιστορία αυτού του τόπου και "φεύγοντας" κλείνει πολλά κεφάλαια της ιστορίας, ώστε να τα ξανανοίξουμε ψύχραιμα εμείς ως νηφάλιοι μελετητές της.
Μαζεστίξ
Ή μήπως απλώς ανέδειξε αυτό που πράγματι ήμασταν και απλά δε φαινόταν και τόσο;
Δεν μπορούμε να σεβαστούμε τίποτα πια.
Ούτε την αρρώστια ούτε καν το θάνατο.
Ακόμη κι ο πιο μεγάλος αντίπαλος ή εχθρός να πεθάνει, ο πολιτισμένος άνθρωπος οφείλει να δείξει σεβασμό.
Κι αν είναι και μισητός αυτός που πέθανε;
Πώς μπορούμε να τον σεβαστούμε;
Μα τότε φαίνεται ο πολιτισμός μας!
Ο Ιμπραήμ Πασάς μετά την επικράτηση επί των μανιωδώς αντιστεκομένων Ελλήνων, αντρών του Παπαφλέσσα, αναζήτησε το κεφάλι του μεγάλου του εχθρού για να το φιλήσει τιμώντας τον μεγάλο του αντίπαλο.
Κι όταν μιλάμε για τέτοιες μάχες, αντιλαμβανόμαστε ότι αναφερόμαστε σε πραγματικά πολύ μεγάλο μίσος και όχι για βλακείες του τύπου "αριστερά-δεξιά".
Μιλάμε για σφαγές και όλεθρο.
Αλλά ο θάνατος γίνεται σεβαστός από τους μεγάλους.
(τέτοιος ήταν αναμφίβολα και ο Ιμπραήμ, παρότι μας πόνεσε)
Όταν δε γίνεται σεβαστός ο θάνατος, αυτό αποτελεί κηλίδα για την ιστορία ενός ανθρώπου ή ενός λαού.
Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα όλων η σκύλευση του νεκρού Έκτορα, ηγέτη του τρωικού στρατού από τον φοβερό Αχιλλέα.
Ο Έλληνας πολεμιστής, κατειλημμένος από μανία και μίσος, δε σεβάστηκε το μεγάλο του αντίπαλο και περιύβρισε το νεκρό του σώμα.
Αυτό αποτέλεσε ύβρη και επομένως αιτία για να τιμωρηθεί παραδειγματικά από τη Μοίρα (έστω, τους θεούς).
Ολόκληρο, εξάλλου, το αριστούργημα της Αντιγόνης του Σοφοκλή ουσιαστικά βασίζεται στον πανανθρώπινο και διαχρονικό ηθικό νόμο που επιβάλλει το σεβασμό στο νεκρό, ό,τι κι αν έχει κάνει αυτός. (σ.σ. ο Πολυνείκης είχε κινηθεί με στρατό εναντίον της ίδιας του της πατρίδας, της Θήβας).
Κι εμείς σήμερα, το 2017, μετά από τόσους αιώνες πολιτισμού υποτίθεται, αδυνατούμε να τηρήσουμε αυτόν τον βασικό κανόνα των ανθρώπινων κοινωνιών, που μπορούσαν να σεβαστούν ακόμη κι οι πρωτόγονοι.
Ακόμη και τα άγρια ζώα είναι προγραμματισμένα από τη φύση ώστε να σε κυνηγούν για να σε φάνε όσο είσαι ζωντανός. Αλλά, αν πεθάνεις, δε σε πειράζουν. Σε αφήνουν να σε αποκοιμίσει η Γη...
Προχθές πέθανε ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης.
Και πριν καλά-καλά κλείσει το μνήμα του, έχει κατακλυστεί ο -μισός- δημόσιος λόγος από αναθέματα εναντίον του (ο άλλος μισός από αγιογραφίες),
Τα αναθέματα επικαλούνται την αντίδραση στις αγιογραφίες ως κίνητρό τους, λες και δεν είναι φυσιολογικό σε ένα θάνατο να συμβαίνει αυτό.
Σε όποιου ανθρώπου την κηδεία κι αν πάει κανείς, θα ακούσει μόνο τα καλά.
Ε, τι να κάνουμε; Έτσι είναι ο άνθρωπος! Έτσι είναι το σωστό.
Εκείνη την ώρα δεν ταιριάζει να αρχίζεις να υπενθυμίζεις τι... κουμάσι υπήρξε ο αποθανών!
Δεν είναι η ώρα.
Ακόμη κι αν ειπωθεί και καμιά κουβέντα παραπάνω, ε δε χάθηκε κι ο κόσμος!
Στο πλαίσιο του οριστικού αποχαιρετισμού ενός ανθρώπου, εύλογο είναι να ακουστεί και καμιά υπερβολή ή να αποκρυφθεί καμιά αλήθεια.
Ανθρώπινα είναι αυτά.
Όλοι το έχουμε κάνει , όλοι το έχουμε δει να συμβαίνει και όλοι το έχουμε ανεχθεί σε περιστάσεις της προσωπικής μας ζωής.
Ωστόσο, στο δημόσιο λόγο μας έχουμε γίνει απάνθρωποι.
Δε σεβόμαστε τίποτα.
Ούτε τη μοναδική κορυφαία στιγμή της ανθρώπινης ζωής που το ανθρώπινο γένος δεν έχει καταφέρει να τιθασεύσει και κανονικά θα έπρεπε να γονατίζει μπροστά της: το θάνατο.
Και σε κάθε περίπτωση ο διαδικτυακός λόγος των κοινωνικών δικτύων και των ιστολογίων είναι δημόσιος λόγος και γι' αυτό χρειάζεται και λίγη παραπάνω αυτοσυγκράτηση.
Δε γράφουμε εδώ μέσα όσα μπορεί να λέμε στο σπίτι ή στην παρέα μας.
Όχι γιατί θα διαβάσει το blog ή το tweet μου η... Ντόρα και θα στενοχωρηθεί.
Αλλά γιατί όλα μαζί τα σχόλια στο διαδίκτυο (σε Facebook, Twitter, blog κλπ) δημιουργούν μια περιρρέουσα ατμόσφαιρα, η οποία τραυματίζει τους οικείους του εκλιπόντος (από οικογένεια μέχρι υποστηρικτές και φίλους), σε μια στιγμή που δεν είναι η κατάλληλη.
Στη ζωή μπορεί να 'μαστε άνισοι, αλλά στο θάνατο είμαστε ίσοι. Είναι ώρα αυτή για να πάρουμε την "εκδίκησή" μας;
Δε λέω ότι "ο νεκρός δεδικαίωται". Ο θάνατος δεν καθιστά σωστά τα λάθη κανενός.
Απλώς ο νεκρός έχει το "ιερό προνόμιο" να μην... κράζεται όσο ακόμη δεν έχει στεγνώσει το χώμα που τον υποδέχεται!
Τι δηλαδή να στεγνώσει;
Στην περίπτωσή που συζητάμε, το μνήμα είναι ακόμη ανοιχτό!
Και δεν μπορούμε να συγκρατηθούμε, έστω για μερικές ημέρες...;
Θεωρώ επίσης απαράδεκτη ιδιαίτερα τη -διά των φωτο-στιγμιοτύπων- γελοιοποίηση των παιδιών του αποθανόντος. Ακόμη κι αν αυτοί είναι ο Κυριάκος και η Ντόρα (που έχουμε να τους σούρουμε πάρα πολλά), αυτή τη στιγμή αξίζουν το σεβασμό μας ως άνθρωποι που μόλις προχθές έχασαν τον πατέρα τους. Είναι τραγικό να τους γελοιοποιούμε. Είναι δείγμα χαμηλής συναισθηματικής νοημοσύνης και ανωριμότητας.
Ο θάνατος είναι η μοναδική, ανεπανάληπτη και μεγαλειωδέστερη στιγμή του ανθρώπου και εμείς, ως ατελή όντα, οφείλουμε να τον σεβόμαστε και να τον αντιμετωπίζουμε με το δέον δέος.
ΥΓ.1: Δεν υποδύομαι τον τέλειο.
Κι εγώ έχω διαπράξει την καφρίλα της σφοδρής κριτικής έναντι ανθρώπου, που ακόμη δεν έχει θαφτεί καλά-καλά. Και εδώ μέσα, στο blog.
Το θέμα όμως στη ζωή είναι να διορθωνόμαστε από τα λάθη μας και -όσο και όπου μπορούμε- να γινόμαστε καλύτεροι.
Όχι καλύτεροι αριστεροί ή καλύτεροι δεξιοί.
Καλύτεροι άνθρωποι.
ΥΓ.2: Κι εκτός αυτού (που είναι το σημαντικότερο βέβαια), καλό είναι να γίνουμε και πιο ψύχραιμοι στη σκέψη μας,
Όταν αποτιμούμε πρόσωπα και καταστάσεις, να μη στεκόμαστε στο άσπρο-μαύρο ή σε αυτό που μάθαμε να πιστεύουμε.
Καλό είναι να ανοίξουμε το μυαλό μας και να αντιληφθούμε πως στον κόσμο δεν υπάρχουν οι "απόλυτα καλοί" και οι "απόλυτα κακοί".
Και οι καλύτεροι κάνουν ενίοτε λάθη και οι χειρότεροι ενίοτε πράττουν ορθά.
Δεν υπάρχει κανείς που έχει κάνει μόνο σωστά ή μόνο λάθη στη ζωή του.
ΥΓ.3: Μια και το έφερε η κουβέντα, κατά τη γνώμη μου ο Μητσοτάκης υπήρξε ένα πρόσωπο με πολύ μεγάλη διαδρομή και με (θετικά ή αρνητικά- αναλόγως πώς τη βλέπει κανείς) αξιοπρόσεκτη δράση, η οποία όμως καλό είναι να αποτιμηθεί νηφάλια και απαλλαγμένη από τα πάθη της εποχής κατά την οποία συνέβησαν τα γεγονότα.
Σημάδεψε την πορεία της χώρας μας από το 1940 ως τα πρώτα χρόνια της νέας χιλιετίας: σχεδόν 70 χρόνια δηλαδή!
Η δράση του στην Κατοχή, ο ρόλος του στον Εμφύλιο, ο καταλυτικός του ρόλος στα γεγονότα του '65, η πολιτεία του ως αρχηγός της ΝΔ, η σύγκλισή του με ΚΚΕ/ΣΥΝ το '89, τα πεπραγμένα του ως πρωθυπουργός το '90-93, η στάση του στο θέμα της ονομασίας των Σκοπίων, αλλά και οι δημόσιες παρεμβάσεις του έκτοτε αποτελούν στοιχεία μιας κυριολεκτικά πολυτάραχης και υπερπλήρους πολιτικής πορείας, που φυσικά δεν είναι όπως την παρουσιάζουν οι αγιογράφοι των ημερών, αλλά πιθανότατα δεν είναι και ολόκληρη "μαύρη κι άραχνη" όπως υποστηρίζουν οι πολέμιοί του.
Σίγουρα μαζί με τους βασιλείς Παύλο και Κωνσταντίνο Β', τον Γεώργιο Παπανδρέου, τον Ανδρέα Παπανδρέου, τον Χαρίλαο Φλωράκη, τον Γεώργιο Παπαδόπουλο, τον Κωνσταντίνο Καραμανλή αποτελούν τη μεταπολεμική ιστορία αυτού του τόπου και "φεύγοντας" κλείνει πολλά κεφάλαια της ιστορίας, ώστε να τα ξανανοίξουμε ψύχραιμα εμείς ως νηφάλιοι μελετητές της.
Μαζεστίξ
Σχολιάστε :